Die vlieger gaat niet op

Kort geleden sloot ik de dag af in een strandtent vlakbij mijn huis. Het was avond, al wat kouder en er stond een harde wind dus het strand was verlaten. Nou bijna verlaten dan. Buiten, vlak voor het raam waar ik zat was een meisje aan het spelen met een kleurige vlieger. Een eenvoudig ruitvormig model met een staart met gekleurde strikjes eraan.

Het meisje hield het touw vast, een paar meter van het uiteinde met de vlieger, en gaf er korte rukjes aan. De vlieger kwam steeds een stukje los van de grond, draaide vervolgens wild rondjes en stortte neer. Als toeschouwer had ik mijn analyse snel gemaakt: De vlieger was klein en zat technisch niet heel goed in elkaar. Het waaide te hard. Bovendien was het meisje alleen en had ze niemand die op een afstandje de vlieger kon vasthouden en zo kon helpen hem te laten opstijgen. Het leek me een kansloze operatie. Dat was mijn conclusie.

En toen zag ik het: de grote glimlach op het gezicht van het meisje. Vol enthousiasme bleef ze rondrennen met de vlieger en aan het touw trekken. Na een tijdje zat de staart van de vlieger zelfs helemaal om de onderkant gewikkeld. Maar eigenlijk maakte dat al niet meer uit. Toen begreep ik het. Dat het haar helemaal niet te doen was om het resultaat van een opgelaten vlieger, maar om de lol van het spelen ermee.  

En ik realiseerde me hoe vaak ik iets doe dat gericht is op een resultaat: schrijven om te publiceren, lezen om iets te leren (of gewoon om het boek uit te hebben), naar school om later een goede baan te vinden, sporten om gezonder te worden en ga zo maar door. Zelfs ontspannende activiteiten zoals mediteren, museumbezoek of wandelen, doe ik eigenlijk ook met het (soms impliciete) doel om te ontspannen of geïnspireerd te raken.

En zo is het ook in veel organisaties, waar doelgericht werken vaak de norm is. Doelen worden vertaald in subdoelen en activiteiten om die doelen te halen. Nou zeg ik niet dat het verkeerd is om doelen te stellen, maar dat het ook best fijn kan zijn om iets te ondernemen dat niet gericht is op een bepaald resultaat, zoals het vliegeren van het meisje. Dat betekent overigens helemaal niet dat het zinloos is. Juist door te beginnen zonder doel, door doelloos dwalen en ontdekken, ontstaat ruimte voor experimenteren en onderzoeken. En voor toevallige ontdekkingen.

Terwijl het meisje nog een keer voorbij komt rennen met haar vlieger - die nog steeds geen enkele aanstalten maakt om ooit nog op te stijgen, neem ik me voor om vaker doelloos plezier te maken. En meteen bedenk ik dat dit eigenlijk per definitie onmogelijk is, want door het voornemen wordt het alweer een doel. Ik neem het me dus niet voor, maar ik ga het wel doen: doelloos dwalen en kijken waar ik uitkom.