Er is poëzie na de dood

Herinner je je nog de reclameslogan “Is er koffie na de dood” waar begin jaren ’90 in ons land veel ophef over was? Hij werd zelfs door de Reclamecode-commissie verboden. De dood was blijkbaar een onderwerp waar je niet al te luchtig over mocht doen. Ik ontdekte dat het ook vandaag de dag nog steeds een onderwerp is dat veel mensen liever vermijden.

Toen mijn moeder in het ziekenhuis overleed, mocht ik niet meelopen naar het mortuarium, omdat de looproute daar naartoe door delen van het ziekenhuis leidde die niet voor iedereen toegankelijk zijn. Blijkbaar is er bij de inrichting van het ziekenhuis geen rekening gehouden met dergelijke verzoeken of komt het niet vaak voor dat mensen dit willen. Ik mocht meelopen tot aan de lift.

De medewerker die mijn moeders lichaam kwam ophalen, waarschuwde vriendelijk dat ze in een wat hoger tempo over de afdeling zou lopen “omdat mensen het niet prettig vinden om te zien”. Toen ik twee dagen later haar lichaam kwam ophalen, moest ik goed zoeken omdat op het ziekenhuisterrein het mortuarium nergens op de borden aangegeven stond. Pas toen ik de juiste ingang gevonden had, zag ik daar naast de deur een klein bordje ‘mortuarium’.

Zo leerde ik vlug hoe de dood taboe is in onze samenleving, zelfs - of misschien wel juist - in het ziekenhuis; een plek waar fel gestreden wordt tegen de dood, maar waar toch ook dagelijks mensen zullen overlijden.

Ook buiten het ziekenhuis bleken mensen niet graag over de dood te praten. Als ik aan mensen vertelde dat mijn moeder was overleden, zag ik vaak verschrikte blikken, vielen mensen stil of probeerden ze het onderwerp te vermijden. Terwijl ik er juist graag over wilde vertellen. En dat hoeven heus geen zware gesprekken te zijn. Verlies gaat zeker over pijn en verdriet maar heeft ook lichte kanten.

Die beide kanten zie je terug in de gedichten en tekeningen die ik maakte over mijn rouwproces en die ik publiceerde in mijn dichtbundel. En ook in de voorstelling die ik een jaar geleden maakte voor de boekpresentatie, samen met zangeres en theatermaker Nele Mennes; een lichte voorstelling met gedichten, tekeningen, liedjes, verhalen en muziek.

Met deze korte voorstelling ‘Draadloos’ hebben we afgelopen zondag opnieuw optreden in Café Tröst. Aansluitend gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek over hun eigen ervaringen met verlies en rouw. De voorstelling bood een goede inleiding daarop; de een herkende zich in een regel uit een gedicht of lied, een ander werd vooral geraakt door een tekening, weer een ander juist door de muziek. Het leverde mooie gesprekken op.

Draadloos - 26 januari 2020, Café Tröst

En zo hoop ik mensen met het boek en de voorstelling niet alleen troost en herkenning te bieden, maar ze ook te helpen om over hun eigen verlies te praten. Want of we het nou leuk vinden of niet - er koffie bij willen of niet - de dood is een onderdeel van het leven waar we allemaal mee te maken krijgen. En praten over je verlies - van een familielid, vriend of collega - kan daarbij helpen.

---

Werk je in een organisatie waar mensen met rouw en verlies te maken hebben - bijvoorbeeld een uitvaartorganisatie, hospice, of andere organisatie waarin het onderwerp aandacht verdient - en wil je een plek creëren waar mensen daarover met elkaar in gesprek kunnen gaan? Neem dan eens contact met me op over de mogelijkheid om de voorstelling ook in jouw organisatie te spelen. Bijvoorbeeld als inleiding op een gesprek tussen deelnemers of een lezing over omgaan met verlies.

neem contact op