Heeft u nog vragen?

"Goedemiddag”, klinkt de stem van de conducteur in de trein van Utrecht naar Den Haag. Als ik aanstalten maak om mijn ov-chipkaart tevoorschijn te halen, zegt hij dat hij niet komt controleren. “Ik kom alleen even kijken of u nog vragen heeft”. Enigszins ontregeld door het onverwachte van zijn opmerking, zeg ik iets te snel nee.

Maar dat klopt natuurlijk niet. Ik zit vol vragen.

Wat is de zin van het leven? Hoe krijgen we wereldvrede? Wat zal ik vanavond eten? Hoe kon die mevrouw die naast me zat in de tram, appen in het Chinees terwijl dat alfabet zoveel tekens heeft? Die laatste vraag kan ik natuurlijk ook googelen (of duckduckgo-en als je gesteld bent op je privacy), maar het is toch veel leuker om daarover eens een boom op te zetten met een conducteur.

Jammer genoeg is hij alweer uit het zicht verdwenen. Een gemiste kans. Want hoe vaak word ik nou eigenlijk uitgenodigd om vragen te stellen? In mijn werk als organisatieadviseur ben ik vaker gevraagd om antwoorden te geven dan om vragen te stellen. Terwijl ik juist zo graag vragen stel en mijn klanten eigenlijk altijd zelf de antwoorden blijken te hebben. Dat zij mij dan een vraag stelden en van mij een antwoord wilden in plaats van andersom, is dus eigenlijk wonderlijk.

Maar ik begrijp het ook wel. Vragen lijken lastiger dan antwoorden, want op een vraag moet je reageren. Een goede vraag laat je nadenken over de werkelijkheid. Een vraag kan je aan het twijfelen brengen. Vragen kunnen ook ongemakkelijk zijn of confronterend. Terwijl je een antwoord alleen maar hoeft aan te nemen. “O dus zo zit het. Nou bedankt.”

Een antwoord voelt af. Een antwoord geeft zekerheid. Met een antwoord kun je weer verder. Maar is het leven wel zo simpel? Zitten we onszelf niet juist in de weg met onze antwoorden en de gewoontes en overtuigingen die daaruit voorkomen? Hoe vaak zitten we - in ons leven en werk - niet vast in structuren, systemen en overtuigingen die ons niet meer dienen? Kan een goede vraag dit openbreken? En wie zou deze vraag kunnen stellen? Hoe ga je die persoon, of personen uitnodigen?

En wie weet leiden die vragen uiteindelijk weer tot een nieuw antwoord. Of zoals Rilke het zo mooi verwoordt:

“Es handelt sich darum, alles zu leben.
Wenn man die Fragen lebt, lebt man vielleicht allmählich,
ohne es zu merken,
eines fremden Tages
in die Antworten hinein.”