Patronen doorbreken

Ik heb mezelf kort geleden een zogenoemde magnetic poetry kit cadeau gedaan. Dat is een setje kleine magneetjes met Engelse woorden erop. Door die woorden te combineren kun je gedichten maken. Ik heb alle magneetjes op mijn whiteboard geplakt en er een tijdje elke dag een gedichtje mee gemaakt.

Het belangrijkste verschil met ‘gewoon’ dichten, is dat je een beperkt aantal woorden hebt om mee te werken. Normaal gesproken begin ik aan een gedicht met een gevoel of een zin die in me opkomt. Daar probeer ik vervolgens de juiste woorden bij te vinden. Hoe dat creatieproces precies verloopt weet ik eigenlijk niet, maar bij de magneetjes werkt het sowieso anders.

Daar heb ik ongeveer 200 woorden om mee te dichten, dus dat vraagt een andere aanpak. Ik heb ze nog maar net, dus ik ben die nog aan het ontdekken. Tot nu toe laat ik me inspireren door een woord op een van de magneetjes dat ik als beginpunt neem voor het gedicht. Zodra ik een idee krijg voor een zin, gaat het meestal mis omdat de daarvoor benodigde woorden niet voorhanden zijn (een probleem dat je bij gewoon dichten natuurlijk niet hebt).

Om toch verder te komen, moet ik anders denken, anders kijken. Nieuwe mogelijkheden zoeken om iets te creëren. Het gaat erom dat ik niet al vooraf bedenk waar het gedicht heen gaat, maar me laten leiden door wat zich aandient. Dat vraagt flexibiliteit en het doorbreken van mijn bestaande denkpatronen.

Ik zie het als een oefening in creativiteit; in niet-weten en me laten verrassen. Iets wat ook in organisaties belangrijk is. Door het - al dan niet bewust - inrichten van vaste werkwijzen, processen en routines is het haast onvermijdelijk dat ons denken ook vaste patronen aanneemt. Dit is heel handig en effectief bij routinematige klussen - je hoeft dan immers niet telkens opnieuw hetzelfde ronde wiel uit te vinden. Maar bij vernieuwende, innovatieve projecten kunnen die vaste patronen in de weg zitten.

Nu zul je bij de meeste innovaties niet per se het aantal opties willen reduceren, zoals bij mijn magneetjes waarbij ik met minder woorden moet dichten. Toch zie je ook in organisaties vaak dat er bij crises, als er door tijdsdruk of gebrek aan middelen minder mogelijkheden zijn, hele innovatieve ideeën bedacht worden. Als er geen crisis is, kun je ook op andere manieren je patronen doorbreken. Vaak door mensen en ideeën van buiten je vaste groep te betrekken. Dat is best spannend, om niet vooraf al te weten waar het heen gaat. Bij mijn magneetjes levert dat soms verrassend leuke gedichten op. Wat helpt jou om innovatieve ideeën te bedenken?